Zakaz handlu: właściciele lokali też mają swoje prawa

Ograniczenie handlu w niedziele nie przekłada się na prawo najemców lokali do żądania obniżki czynszu. Zmiany nie można uznać za zaskakującą, a strat z niej wynikających za rażące – piszą prawnicy.

Dominik Rafałko, Wiktor Wacławski

Po wejściu w życie ustawy z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (DzU z 2018 r., poz. 305; dalej: ustawa) można się spotkać z pierwszymi żądaniami najemców, powołujących się na klauzulę rebus sic stantibus, dotyczącymi obniżenia opłat czynszowych w związku z ograniczeniem handlu w niedziele.

Klauzula rebus sic stantibus wyrażona w art. 3571 kodeksu cywilnego została sformułowana przez ustawodawcę w sposób ogólny, przy użyciu licznych zwrotów niedookreślonych. Stwarza to duże ryzyko rozbieżności orzecznictwa w tym zakresie. Zajęcie jednoznacznego stanowiska odnośnie do relacji między ograniczeniem handlu w niedziele wprowadzanym ustawą a żądaniem obniżenia wysokości czynszu na podstawie art. 3571 k.c. będzie tym bardziej utrudnione, że problem ten jawi się jako zupełnie nowy i nie był do tej pory rozstrzygany przez sądy ani szerzej analizowany w piśmiennictwie.

Dla zastosowania przedmiotowej klauzuli konieczne jest wykazanie, że w chwili zawarcia danej umowy strony nie przewidywały ustawowo określonych następstw nadzwyczajnej zmiany stosunków, tj. nadmiernych trudności przy spełnieniu świadczenia albo grożącej jednej ze stron rażącej straty.

Podstawową przesłanką zastosowania normy art. 3571 k.c. będzie zatem nieprzewidywalność zdarzenia wywołującego zmianę...